Είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που δέχομαι την πρόσκληση να γράψω ένα άρθρο για την ειδική ετήσια έκδοση της εφημερίδας «Καθημερινή». Πέρσι τα πράγματα ήταν απλά: τα blogs ήταν κάτι σχετικά καινούργιο για τη χώρα μας, οι bloggers ήταν λίγοι και εγώ ήμουν χαρούμενος που ήμουν ένας απ’ αυτούς. Σήμερα τα blogs είναι γνωστά σε όλους, οι Έλληνες bloggers ίσως να είναι περισσότεροι από 30.000 και εγώ δεν είμαι χαρούμενος – είμαι απλώς ενθουσιασμένος.Προσπαθώντας να ανακαλύψω τις εξελίξεις που υπήρξαν στο χώρο των blogs μέσα στο 2007, σκέφτηκα πως θα ήταν τίμιο να ξεκινήσω από τον εαυτό μου. Την χρονιά που πέρασε, εγκατέλειψα την εργασία μου και βιοπορίζομαι πια γράφοντας. Είχα την τύχη να δεχτώ προτάσεις από έντυπα, να δω στις προθήκες των βιβλιοπωλείων το δεύτερο βιβλίο μου, να γράψω κείμενα για το θέατρο και να με κάνει τραγούδι ο κ. Σταμάτης Κραουνάκης.
Οπωσδήποτε, όλα αυτά είναι συναρπαστικά –με ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές- αλλά δεν υπήρχε καμία περίπτωση να συμβούν, αν δεν υπήρχαν τα blogs. Τα blogs αλλάζουν τις ζωές των ανθρώπων – αρκετοί bloggers στη χώρα μας είχαν ανάλογες εμπειρίες με τις δικές μου. Γράφεις, σε διαβάζουν, σε πλησιάζουν.
Αυτή είναι λοιπόν η χρησιμότητα των blogs; Να σου αλλάξουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό; Αν κρίνω από το πόσες φορές έχω ακούσει την ερώτηση «πού ήσουν εσύ τόσα χρόνια;», τα blogs χρησιμεύουν και σε αυτό.
Βέβαια, αυτό που έχει αλλάξει είναι πως σήμερα οι άνθρωποι που δημιουργούν ένα blog γνωρίζουν πως μπορούν να έχουν προτάσεις από έντυπα και εκδοτικούς οίκους. Πριν από δυόμισι σχεδόν χρόνια, όταν ξεκίνησα το blog μου, κάτι τέτοιο δεν απασχολούσε κανέναν γιατί δεν υπήρχε προηγούμενο. Μια μεγάλη διαφορά λοιπόν για τους νέους bloggers είναι πως γνωρίζουν ότι μπορούν να έχουν τέτοιες ευκαιρίες.
Αυτό είναι και καλό και κακό: το καλό είναι πως έχουν ευκαιρίες άνθρωποι που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα μάθαιναν ποτέ αν τα κείμενά τους έχουν απήχηση, και το άσχημο είναι πως, αν γράφεις με τη φιλοδοξία να πετύχεις, μπαίνεις σε καλούπια και ίσως να μην ανακαλύψεις ποτέ τον δικό σου τρόπο γραφής, τη δική σου φωνή.
Τα έντυπα έχουν περιορισμούς που επιβάλλονται από τους εκδότες, τους διευθυντές και τους αρχισυντάκτες. Σε ένα έντυπο, το κείμενό σου μπορεί να κοπεί εντελώς ή να σου ζητηθεί να αφαιρέσεις μερικά «ενοχλητικά» σημεία. Στο blog σου, εσύ είσαι ο εκδότης, ο διευθυντής και ο αρχισυντάκτης οπότε δεν χρειάζεται να αυτολογοκρίνεσαι. Αν στα έντυπα που γράφω μου κόψουν κάποιο κείμενο, δεν υπάρχει πρόβλημα – θα το δημοσιεύσω ούτως ή άλλως στο blog μου.
Η εξέλιξη των blogs, παγκοσμίως, δείχνει πως επηρεάζουν τον τρόπο που γράφουν οι δημοσιογράφοι – τους κάνουν πιο τολμηρούς και τους απελευθερώνουν. Είναι τέτοια η δυναμική του Διαδικτύου και τόσο ραγδαία η διείσδυσή του στα νοικοκυριά που δεν έχει νόημα να προσπαθεί κάποιος να κρύψει την αλήθεια. Αν μια είδηση δεν γραφτεί στην εφημερίδα, θα γραφτεί σε κάποιο blog. Μετά τα blogs, τίποτα δεν μοιάζει με το χτες στον τομέα της ενημέρωσης και της επικοινωνίας.
Στα blogs και στις εφημερίδες γράφονται χιλιάδες αναλύσεις για τα blogs. Δεν τις διαβάζω ποτέ γιατί τις βρίσκω βαρετές. Τίποτα δεν είναι πιο βαρετό από έναν blogger που γράφει κείμενα που αναφέρονται στα blogs– σας παρακαλώ να προσπεράσετε το γεγονός πως κι εγώ αυτό κάνω αυτή τη στιγμή.
Αντιθέτως, ενθουσιάζομαι όταν διαβάζω προσωπικές ιστορίες και σχόλια που προκαλούν συγκίνηση, γέλιο ή προβληματισμό. Τα blogs μιλάνε μια άλλη γλώσσα, πιο σημερινή, και κάνουν τους ανθρώπους να ανακαλύπτουν ξανά τη χαρά της ανάγνωσης. Μια όμορφη ιστορία, που ίσως να έφτανε μόνο μέχρι τα αυτιά των φίλων σου, τώρα μπορεί να αγγίξει χιλιάδες ανθρώπους.
Τη χρονιά που πέρασε έγινε πολύς λόγος για το «κίνημα των bloggers». Με αφορμή τις πυρκαγιές που κατέκαψαν την Πάρνηθα, χιλιάδες bloggers και χρήστες του Διαδικτύου συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος και διαμαρτυρήθηκαν ντυμένοι στα μαύρα. Εν πολλοίς, το «κίνημα των bloggers» ήταν ένα δημιούργημα των ΜΜΕ που γέμισαν σελίδες και ώρες τηλεοπτικού χρόνου χωρίς κόπο και κόστος.
Κάποια κόμματα είδαν με συμπάθεια το «κίνημα» - άλλωστε πλησίαζαν οι εκλογές και οι ψήφοι είναι πάντα ευπρόσδεκτες. Τα κινήματα οργανώνονται από πρόσωπα που δραστηριοποιούνται για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Η διαμαρτυρία για τα καμένα δάση δεν αποτελεί κίνημα. Ούτε η γκρίνια συνιστά κίνημα.
Κάποιες υστερικές πρωτοβουλίες για άμεση αναδάσωση έκαναν τους bloggers να φαντάζουν σαν μεταμοντέρνοι πρόσκοποι, αλλά ευτυχώς οι δασολόγοι έσωσαν την κατάσταση ξεκαθαρίζοντας προς όλες τις πλευρές πως δεν πρέπει να γίνει αμέσως αναδάσωση.
Όταν οι bloggers και οι δημοσιογράφοι επέστρεψαν ηλιοκαμένοι από τις διακοπές τους, κάηκε η Πελοπόννησος, οπότε φούντωσε ξανά η συζήτηση για το «κίνημα των bloggers» που είχε πάει για μπάνια αλλά επανέκαμψε αγριεμένο. Δεν ξέρω κανέναν σώφρονα άνθρωπο που να χαίρεται βλέποντας τις πύρινες λαίλαπες να ξεπετάγονται από παντού, αλλά αυτό από μόνο του δεν σε κάνει κινηματία.
Κάποιοι bloggers εμφανίστηκαν στην τηλεόραση και με θλίψη διαπίστωσαν πως αφενός κανείς δεν έδινε δεκάρα για τις απόψεις τους και αφετέρου πως δεν εκπροσωπούσαν κανέναν άλλον πέρα από τους εαυτούς τους. Αυτό ήταν απόλυτα λογικό. Όσα γράφεις στο blog σου, είναι προσωπικές σου απόψεις – εκφράζουν εσένα. Αυτή τη στιγμή δεν γράφω στο όνομα τριάντα χιλιάδων bloggers αλλά στο δικό μου.
Καταλαβαίνω την ανάγκη κάποιων να βάζουν ταμπέλες στα πάντα, ώστε να μπορούν να τα διαχειριστούν, αλλά, σε ό,τι αφορά τα blogs, κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Δεν μπορείς να τσουβαλιάσεις χιλιάδες ανθρώπους επειδή απλώς χρησιμοποιούν το ίδιο μέσο. Αυτό που δεν καταλαβαίνουν –ή δεν θέλουν να καταλάβουν- πολλοί δημοσιογράφοι και αναλυτές είναι πως οι bloggers είναι διαφορετικά άτομα με εντελώς ξεχωριστές προσωπικότητες και αυτό ακριβώς είναι το ενδιαφέρον με αυτούς.
Οι bloggers που βγαίνουν στον δρόμο –ως bloggers- χάνουν τη δύναμη που έχει το μέσο το οποίο χρησιμοποιούν για να εκφράζονται και να επηρεάζουν. Ανά τον κόσμο, οι bloggers έχουν πετύχει πολύ σημαντικά πράγματα – επηρέασαν τα εκλογικά αποτελέσματα, πέτυχαν παραιτήσεις πολιτικών και δημοσιογράφων, άσκησαν έλεγχο σε πολυεθνικές – πλην όμως, όλα αυτά δεν τα πέτυχαν διαδηλώνοντας σε πλατείες αλλά μέσω του Διαδικτύου.
Η άποψη πως μια διαδήλωση στο Σύνταγμα θα στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας στα blogs, επειδή θα ασχοληθούν με αυτά οι εφημερίδες και η τηλεόραση, είναι αστεία, μιας και τα δυο αυτά μέσα βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση. Δεν θα κατέβεις από την Πόρσε για να συνεχίσεις με πατίνια.
Μπορεί να αρθρογραφώ σε έντυπα, ίσως αύριο να δεχτώ να εργαστώ για την τηλεόραση αλλά δεν έχω καμιά αμφιβολία πως το Διαδίκτυο είναι ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς της επικοινωνίας. Είναι το πιο ελεύθερο μέσο και γι’ αυτό θα κυριαρχήσει απόλυτα – είναι ζήτημα χρόνου.
Το «κίνημα των bloggers» ξεχάστηκε αλλά η μαρτυρία μιας γυναίκας που δεν είναι πια στη ζωή δύσκολα θα ξεχαστεί. Η Αμαλία Καλυβίνου πάλεψε επί 22 χρόνια με τον καρκίνο –έμαθε ότι πάσχει από καρκίνο μόλις πριν από 5 χρόνια- και νικήθηκε στις 25 Μαΐου του 2007. Στο blog της (fakellaki.blogspot.com) η Αμαλία περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια την περιπέτειά της.
Οι λανθασμένες ιατρικές διαγνώσεις, οι αφόρητοι πόνοι και πάνω απ’ όλα η αξιοπρέπεια, η ευγένεια και η δύναμη της Αμαλίας συνθέτουν ό,τι πιο δυνατό και ειλικρινές γράφτηκε μέχρι σήμερα σε κάποιο ελληνικό blog.
Δυστυχώς, ο υπουργός Υγείας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δεν έδωσε καμία σημασία στις καταγγελίες της Αμαλίας και, παρόλο που οι bloggers ξεσηκώθηκαν και οι βουλευτές κ.κ. Ευάγγελος Βενιζέλος και Ντίνος Βρεττός κατέθεσαν ερωτήσεις στη Βουλή προς όλους τους αρμόδιους υπουργούς, δεν δόθηκε καμία συνέχεια στο θέμα. Ίσως στο μέλλον κάποιος άλλος υπουργός – περισσότερο ευαίσθητος – να ασχοληθεί με την Αμαλία και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Οι μαρτυρίες της θα είναι πάντα στο Διαδίκτυο και η ίδια θα είναι στις καρδιές μας. Οι bloggers δεν θα την ξεχάσουν.
Κάποιοι δημοσιογράφοι, που μέχρι χτες έγραφαν πως τα blogs είναι μόδα, σήμερα γράφουν για το «τέλος των blogs». Εν τω μεταξύ, τα blogs παγκοσμίως πληθαίνουν διαρκώς και υπολογίζονται γύρω στα 100 εκατομμύρια, ενώ οι πωλήσεις των εφημερίδων πέφτουν ακατάπαυστα, μιας και τις ταινίες του Χόλιγουντ τις βρίσκεις δωρεάν στο Διαδίκτυο.
Το blogs –με τη σημερινή τους ή άλλη μορφή- θα συνεχίσουν να υπάρχουν όσο υπάρχει ελευθερία της έκφρασης. Αν η ελευθερία της έκφρασης γίνει …ντεμοντέ, θα πάψουν να υπάρχουν blogs. Το ζήτημα στα blogs –όπως και στις εφημερίδες αλλά και σε όλα τα μέσα - είναι αν έχεις κάτι να πεις.
Αυτό δεν είναι κάτι καινούριο – ισχύει εδώ και χιλιάδες χρόνια και θα ισχύει στους αιώνες των αιώνων. Απλώς, με τα blogs μπορεί ο κάθε άνθρωπος –φτωχός ή πλούσιος- να εκφραστεί και οι απόψεις του να φτάσουν στα πέρατα της οικουμένης. Από κει και πέρα, το θέμα είναι αν οι απόψεις του ενδιαφέρουν τους άλλους ανθρώπους.
Τα blogs έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Το κυριότερο είναι πως δεν χρειάζεται να πάρεις άδεια από κανέναν για να δημοσιοποιήσεις τις απόψεις σου, τη μουσική σου, τις φωτογραφίες σου, τις ταινίες που δημιουργείς. Δεν χρειάζεται να τρέχεις σε εκδοτικούς οίκους και γραφεία εντύπων ή μουσικών εταιριών – μόλις αισθανθείς έτοιμος, φτιάχνεις τη δική σου σελίδα και γίνεσαι εκδότης του εαυτού σου.
Το δεύτερο σημαντικότερο είναι πως αμέσως μαθαίνεις αν αυτά που έγραψες έχουν απήχηση στους αναγνώστες σου – είσαι γυμνός απέναντί τους. Τα blogs αντλούν τη δύναμή τους από τους αναγνώστες τους. Στην ουσία, τα blogs είναι οι αναγνώστες τους. Καλή χρονιά.
Για την Αμαλία
Φίλες και φίλοι, το κείμενο αυτό γράφτηκε για την ειδική ετήσια έκδοση της εφημερίδας «Η Καθημερινή» «Η Ελλάδα το 2008», που συνοδεύεται από την έκδοση του «Economist» «Ο Κόσμος το 2008» (στα ελληνικά). Είναι μια θαυμάσια έκδοση και –κατά την ταπεινή μου γνώμη- είναι το καλύτερο έντυπο από όλα αυτά που κυκλοφορούν στο τέλος της κάθε χρονιάς. Ανάμεσα στα άλλα άρθρα της έκδοσης, θα βρείτε κείμενα των γνωστών bloggers X-psilikatzoy, G700 και Old Boy, αλλά και ένα κείμενο του ραγδαίως ανερχόμενου blogger Γιώργου Παπανδρέου (αξίζει να δείτε τη φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενό του, το οποίο βρίσκεται στην ενότητα «Ηγέτες» - δεν χρειάζεται να διαβάσεις το κείμενο, αφού τα λέει όλα η φωτογραφία). Ευχαριστώ την κυρία Νατάσα Μαστοράκου για την πρόσκληση και συγχαρητήρια στους ανθρώπους του εντύπου για την όμορφη έκδοση. Καλή Χρονιά. Το έξυπνο logo στην αρχή του κειμένου είναι του κ. Δημήτρη Αρβανίτη.
